Birol BOZKURT
Uluslararası yatırımcılar Türkiye’nin ekonomide normale dönüş hikayesini satın almaya başladı. Son dönemde yabancıların TL varlıklara ilgisinin artması, iş dünyasına yaradı. TL finansman maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle nakde sıkışan iş dünyası, yabancının carry trade akını ile kurda daha stabil bir tablo görünce kredi tercihlerini değiştirdi. TL kredilerde frene basan iş dünyası rotayı yabancı para kredilerine çevirdi.
Geçtiğimiz günlerde yabancı yatırımcının Türkiye iştahına ilişkin bilgi veren Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’te ezerv biriktirme konusuna vurgu yaparak, “Piyasadan döviz almasak dolar/TL 20’li rakamlara, 30’un altına gerilerdi” demişti. İş dünyasının yabancı para kredi kullanımının hızla artmasının başlıca sebebi olarak, bankalara TL kredi için getirilen yüzde 2 sınırı gösteriliyor. Döviz kredilerinde bu limitin olmaması TL kredilerle aradaki faiz makasını da açıyor. Merkez Bankası verilerine göre, TL ticari kredilerde faiz oranı ortalama yüzde 65,56 düzeyindeyken ticari dolar kredi faizleri yüzde 9.07, ticari euro kredi faizleri yüzde 7,02 düzeyinde.
Yabancı tahvile hızlı giriyor
TL varlıkların cazibesi, artan yabancı ilgisinin yansımalarından biri de tahvil tarafında görülüyor. 10 Mayıs haftası verilerine göre Türk tahvillerine haftalık bazda son 11 yılın en büyük girişi gerçekleşti. Önceki hafta 761 milyon dolar tahvil girişi görülürken, geçen hafta 2,83 milyar dolarlık tahvil alımı gerçekleşti. Yabancılar hazine ihalelerine de fazlasıyla ilgi gösteriyor. Merkez Bankası’nın bugün yapacağı toplantıda faizleri değiştirmesi beklenmese de sıkılaşma vurgusunu tekrar etmesi bekleniyor. Türk Lirası’nın sunduğu cazip carry trade fırsatının yabancılar tarafından net bir şekilde fırsata dönüştürülmesi ve TL varlıklara olan talep kur üzerindeki baskıyı da azaltıyor.
Yabancı krediler hızlı artıyor
2023 Ocak ayının başında toplam krediler 7 trilyon 573 milyar lira düzeyindeyken yabancı para krediler 2 trilyon 448 milyar lira düzeyindeydi. 10 Mayıs haftasında BDDK tarafından paylaşılan verilere göre toplam krediler 13 trilyon 163 milyar liraya yabancı para krediler ise 2 trilyon liradan fazla artarak 4 trilyon 569 milyar liraya yükseldi. Özellikle yılbaşından bu yana 800 milyar lira yani yaklaşık 24 milyar dolarlık bir artış görünüyor.
Rezervlerde iyileşme sürüyor
Son dönemde TL’ye artan talep ile birlikte TCMB de rezervlerinde de artış devam ediyor. Son alımlarla birlikte TCMB’nin seçim sonrasında gerçekleştiği döviz alımı 50 milyar dolara yaklaştı. 10 Mayıs itibarıyla TCMB toplam rezervleri, bir önceki haftaya göre 7 milyar 547 milyon dolar artarak 126 milyar 855 milyon dolardan 134 milyar 402 milyon dolara çıktı. Haftalık bazda 27 Ağustos 2021’den bu yana en güçlü haftalık rezerv artışına işaret etti.
TCMB’nin swap hariç net rezervi geçen hafta 9,5 milyar dolar iyileşti. Son veriyle birlikte TCMB’nin swap hariç net rezervi eksi 14,1 milyar dolara yükseldi. Seçimden önce swap hariç net rezerv eksi 65,5 milyar dolar ile rekor düşük seviyeyi görmüştü. Seçimden sonra ise yapılan Döviz alımlarıyla swap hariç net rezervde 51 milyar dolara varan artış gerçekleşti.
Ekonomist Serdar Pazı: Orta ve uzun vadede riskler artıyor
Son aylarda dolar kurunda yaşanan sakin seyir ve yılın geri kalanında da yabancı yatırımcı ilgisi ile kurun benzer bir seyir izleyeceğine dair artan kanı etkili oluyor. Yabancı yatırımcı için aylık yüzde 4 civarı faiz, yılın kalan yedi aylık döneminde kurun %10-15 arasında bir yükseliş kaydettiği senaryoda önemli bir getiri farkına ve potansiyeline işaret ediyor.
Bu noktada içeride TL kredi faizlerinin yüzde 70-80’lere ulaştığı bir ortamda iş dünyasına da döviz cinsi kredi kullanmak daha cazip geliyor, zira döviz tarafında yüzde 10 civarı bir maliyet ile alacağınız kredi için de yüzde 10-15 bir kur hareketi eklense bile TL tarafında üstleneceğiniz masraftan çok daha az bir maliyet çıkıyor. Bankalar zaten yüklü miktar DTH üzerinde oturduğundan döviz cinsi kredi vermeye daha müsaitler. Dolayısıyla şimdilik bir kazan-kazan durumu var ancak orta-uzun vadeli olarak bu durum riskleri artırmakta.
Tera Yatırım Strateji ve Bireysel Portföy Yönetim Direktörü Volkan Dükkancik: En fazla getiri sağlayan carry-trade işlemi TL’de oldu
Yabancıların Türk bankalarıyla yaptığı swap miktarındaki artışlar da dikkat çekici. Geçen hafta swap miktarında 4,6 milyar dolarlık bir artış yaşandı. Son yedi haftada kümülatif swap miktarı artışı ise 13,6 milyar dolar. Dolar borçlanıp Türk Lirası varlıklarına yatırım yapmak, gelişmekte olan piyasalarda son 6 ayın en fazla getiri sağlayan carry-trade işlemi oldu.
Seçimlerin geride kalması, TCMB rezervlerinde yaşanan iyileşme, not artırımına yönelik artan beklentiler ve yaz aylarıyla birlikte başlaması olası dezenflasyonist süreç özellikle sıcak para anlamında yabancı girişlerinin artarak devam etmesini beraberinde getirebilir. Öncelikle TL’nin cazip faizinden faydalanmak motivasyonuyla swap kanalı ve tahvil tarafında Türk varlıklarına ilgisini gösteren yabancının, ilerleyen süreçte borsa ve en son aşamada da (2025 ve sonrası) doğrudan yatırımlar kanalıyla Türkiye’ye olan ilgisinin süreceğini düşünüyorum.
‘Carry Trade’ nedir?
Carry Trade, herhangi bir düşük faize sahip para biriminde borçlanarak bu parayı, yüksek faiz getiren bir para birimine yatırarak anızla elde edilen kazançtır. Carry Trade yapmak için önce parayı dolara yatırıp daha sonra, istediğiniz ülke para birimine çevirmeniz gerekiyor. Sonrasında ise değerlendirmek istediğiniz ülkenin yüksek faize sahip hazine kağıtlarına para yatırarak değerlendirilmesini bekliyorsunuz.
